Մեր մեծերը-Ճարտարապետ Արտակ Ղուլյան

Արտակ Բենիկի Ղուլյան (դեկտեմբերի 28, 1958, Գյուլիստան, Շահումյանի շրջան (Ադրբեջանի ԽՍՀ), Ադրբեջանական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ ճարտարապետ, ճարտարապետության թեկնածու, դոցենտ, Հայաստանի Հանրապետության վաստակավոր ճարտարապետ (2013)^[1], Հայաստանի պետական մրցանակի դափնեկիր։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է 1958 թվականի դեկտեմբերի 28-ին, Լեռնային Ղարաբաղի Շահումյանի շրջանի Գյուլիստան գյուղում, ուսուցիչների ընտանիքում։ 1976 թվականին ոսկե մեդալով ավարտել է տեղի միջնակարգ դպրոցը։ 1976-1981 թթ. սովորել է Երևանի Պոլիտեխնիկական ինստիտուտի ճարտարապետաշինարարական ֆակուլտետի ճարտարապետության բաժնում։ 2006 թվականին ավարտել է ԵրՃՇՊՀ դոկտորանտուրան։ 2013 թվականին, Հայաստանի անկախության հռչակման 22-րդ տարեդարձի կապակցությամբ, բազմամյա վաստակի և ստեղծագործական նվաճումների համար արժանացել է Հայաստանի վաստակավոր ճարտարապետի կոչման^[2]։ Նույն թվականին, ճարտարապետության և քաղաքաշինության բնագավառում՝ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի Վաչե և Թամար Մանուկյան մատենադարանի համար ճարտարապետ Արտակ Ղուլյանն արժանացել է ՀՀ պետական մրցանակի^[3]։ 2014 թվականին, ճարտարապետության միջազգային ակադեմիայի մոսկովյան մասնաճյուղի նիստի որոշմամբ՝ ընտրվել է ակադեմիայի անդամ, պրոֆեսորի կոչումով։ Ամուսնացած է, ունի երկու որդի և չորս թոռ։

Աշխատանքային գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1981-1988 թթ. աշխատել է ԵրՊԻ ճարտարապետության ամբիոնում, նախ՝ որպես լաբորանտ, ապա՝ ճարտարապետության կաբինետի վարիչ, միաժամանակ դասավանդելով ճարտարապետական նախագծման հիմունքներ առարկան։ 1988-1991 թթ. ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիայի արվեստի ինստիտուտի ճարտարապետության բաժնի գիտական աշխատակից։ 1991-1994 թթ. Հայաստանի Հանրապետության Հուշարձանների պահպանության վարչության գիտաարտադրական արվեստանոցի միջնադարի բաժնի վարիչ։ 1994 թվականից ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիայի Արվեստի ինստիտուտի ճարտարապետության բաժնի ավագ գիտական աշխատակից է։ 1988-2010 թթ. համատեղությամբ դասավանդել է ԵրՊԻ, ԵրՃՇԻ, ԵրՃՇՊՀ այժմ՝ ՃՇՀԱՀ ճարտարապետության տեսության, պատմության և հուշարձանների վերականգնման ամբիոնում։

2002 թվականից նույն ամբիոնի դոցենտ է. ղեկավարում է կուրսային և դիպլոմային նախագծեր հուշարձանների վերականգնման թեմաներով, ինչպես նաև ասպիրանտներ՝ ճարտարապետության տեսության ու պատմության գծով։

Գիտական աշխատանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

• 1981 թվականից զբաղվում է Արցախի և Հայաստանի պատմաճարտարապետական հուշարձանների ուսումնասիրությամբ. չափագրել է բազմաթիվ հուշարձաններ, հանդես եկել զեկուցումներով, հրատարակել հոդվածներ։
• 1999 թվականին պաշտպանել է ատենախոսություն «Արցախի և Սյունիքի մելիքական ապարանքները» խորագրով, ստացել ճարտարապետության թեկնածուի գիտական աստիճան։
• 2001 թվականին աշխատությունը լրամշակելով, հրատարակել է առանձին գրքով։ /Երևան, 2001 թ./^[4][5]

Ստեղծագործական աշխատանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

• Երևանի Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ Մայր եկեղեցու նախագծման ստեղծագործական մրցույթում արժանացել է առաջին կարգի մրցանակի (1992 թ.)։
• Հայաստանում քրիստոնեության ընդունման 1700- ամյակին նվիրված հուշակոթողի նախագծման մրցույթին արժանացել է մրցանակի (2000 թ.)։
• 2007 թվականին Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում՝ Վեհարանի բակում Արտակ Ղուլյանի նախագծով կառուցվել է ազգային բարերարներ Ալեք և Մարի Մանուկյանների հուշակոթողը և նույն թվականին արժանացել ՀՀ Քաղաքաշինության նախարարության՝ «Տարվա լավագույն հուշակոթող» մրցանակին։
• Մոսկվայի հայկական եկեղեցական համալիրը (2005-2013 թթ.)^[6][7][8]
• Արտաշատ քաղաքի Սուրբ Հովհաննես Ավետարանիչ եկեղեցին (2002-2015 թթ.)^[9]
• Աբովյան քաղաքի Սուրբ Հովհաննես Մկրտիչ եկեղեցին (2005-2013 թթ.)^[10]
• Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի «Վաչէ և Թամար Մանուկեան» մատենադարանը (2009-2012 թթ.)^[11]
• Երևանի Էրեբունի վարչական շրջանի Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոց եկեղեցին (2005 թ.)^[12]
• Երևանի Արաբկիր վարչական շրջանի Սուրբ Խաչ եկեղեցին^[13]
• Հորդանանի Սուրբ Կարապետ հայկական եկեղեցին՝ Հորդանան գետի ափին, Հիսուս Քրիստոսի մկրտության վայրում (2007-2008 թթ.)։
• Սևան քաղաքի Սրբոց Հրեշտակապետաց եկեղեցին (2009-2015 թթ.)^[9]
• Բերդ քաղաքի Սուրբ Հովհաննես եկեղեցին։ (2010-2014 թթ.)^[14]
• Նոր Հաճըն քաղաքի Սուրբ Ամենափրկիչ եկեղեցին։ (2011-2015 թթ.)^[15]
• Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի Էօրնեկեան վարժարանի շենքը։
• ՌԴ Սարատով քաղաքի հայկական եկեղեցին։
• ՌԴ Վլադիմիր քաղաքի հայկական եկեղեցին։
• ՌԴ Վոլգոգրադ քաղաքի հայկական եկեղեցին^[16]
• ՌԴ Սուրգուտ քաղաքի հայկական եկեղեցին։
• Երևանի Նուբարաշեն վարչական շրջանի Սրբոց Նահատակաց եկեղեցին (2012-2015 թթ.)^[17]
• Արմավիրի մարզի Ակնալիճ գյուղի եզդիական նոր տաճարը^[18]
• Երևանի Կոմիտասի անվան զբոսայգու պանթեոնում նախատեսվող, Հայոց Ցեղասպանության սրբադասված նահատակներին նվիրված Սրբոց Նահատակաց եկեղեցու փակ ստեղծագործական մրցույթում ընտրված նախագիծը^[19]

Տպագրված աշխատանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

• «Արցախի և Սյունիքի մելիքական ապարանքները», Երևան, 2001 թ. /մենագրություն/^[4][5]
• 20 հոդված և հրապարակում՝ նվիրված Արցախի, հայ պալատական ճարտարապետության և Անիի ճարտարապետական դպրոցի հուշարձաններին։

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

• Արտակ Ղուլյան
• Արտակ Ղուլյանի մասին տեսանյութ, Շողակաթ Archived 2013-10-28 at the Wayback Machine.
• Պաշտոնական կայքը